Nếu nghĩ rằng bạn đang bị gàu do viêm da tiết bã và đang tìm cách điều trị? Trước khi bắt đầu, mình có một tin tốt và một tin xấu.
Chúng ta hãy nhận tin xấu trước đã: không có cách chữa trị vĩnh viễn cho bệnh Viêm da tiết bã. Nhưng đừng nản lòng, tin tốt là: viêm da tiết bã có thể là một tình trạng tương đối dễ kiểm soát.
Để kiểm soát bệnh Viêm da tiết bã, bạn phải:
- Bị viêm da tiết bã (điều này có vẻ hơi thừa nhưng có thể bạn đang nhầm lẫn nguyên nhân gây ra tình trạng gàu của mình).
- Hiểu rõ viêm da tiết bã là gì và cách kiểm soát bệnh.
- Biết những thành phần hoạt tính kiểm soát viêm da tiết bã.
- Tìm phương pháp điều trị tốt nhất phù hợp với bạn.
Chúng mình sẽ cùng bạn giải quyết những vấn đề trên trong bài viết này. Hãy cùng bắt đầu nhé!
Viêm da tiết bã là gì?
Viêm da tiết bã hay còn gọi là viêm da dầu, chàm da mỡ, là một bệnh viêm da mãn tính thường gặp. Viêm da tiết bã làm cho da khô và bong ra, làm da đỏ và tróc vảy. Bệnh thường xảy ra ở những vùng da hay tiết dầu, nơi có mật độ cao các tuyến dầu (tuyến bã nhờn) của bạn, tuy nhiên bệnh cũng có thể xuất hiện ở những khu vực da dày và khô.
Khi viêm da tiết bã xảy ra trên da đầu, về mặt kỹ thuật, đây là dạng gàu duy nhất. Vẩy nến, da đầu khô hoặc sản phẩm tích tụ cũng gây bong tróc da đầu, nhưng về mặt kỹ thuật thì chúng hoàn toàn không phải là gàu. Tuy nhiên, bạn có thể dễ dàng nhầm lẫn giữa các tình trạng này.
Viêm da tiết bã cũng rất phổ biến. Bạn không đơn độc. Viêm da tiết bã được cho là ảnh hưởng đến khoảng 5% dân số. Nó không nguy hiểm hay lây nhiễm và có thể bạn đã mắc bệnh này khi còn nhỏ. Bệnh “cứt trâu” ở trẻ em là một tên gọi thân thương khác của Viêm da tiết bã.
Đối với nhiều người, tình trạng này đến và đi. Những thay đổi về thời tiết hoặc căng thẳng có thể gây ra các cơn bùng phát vào các thời điểm khác trong năm.
Nguyên nhân gây Viêm da tiết bã
Hiện nay giới y học vẫn chưa thực sự xác định được nguyên nhân gây ra bệnh viêm da tiết bã, nhưng có bằng chứng y tế thuyết phục cho rằng nó là một phản ứng dị ứng viêm với một loại nấm men được tìm thấy trên da của chúng ta. Các loại nấm hay vi khuẩn như: nấm Malassezia ovale, vi khuẩn P. Acne đóng vai trò quan trọng trong cơ chế sinh bệnh ở vùng da đầu.
Phản ứng dị ứng này khiến cơ thể bạn sản xuất quá nhiều bã nhờn. Như một biện pháp phòng thủ, cơ thể coi nấm men là một mối đe dọa và phản ứng bằng cách sản xuất thêm nhiều bã nhờn. Bã nhờn là dầu tự nhiên trên da của bạn được sản xuất bởi các tuyến bã nhờn. Và khi lượng bã nhờn dư thừa này khô và bong ra – chúng ta gọi chúng là gàu.
Các yếu tố ảnh hưởng đến viêm da tiết bã
- Da dầu: những người có tuyến dầu hoạt động mạnh sẽ dễ bị viêm da tiết bã hơn.
- Di truyền: nếu trong gia đình có người bị bệnh viêm da tiết bã hay vảy nến thì khả năng bạn bị bệnh này là rất cao.
- Hormon: Nội tiết tố androgen của bạn càng hoạt động, cơ thể càng sản xuất nhiều bã nhờn. Vì vậy viêm da tiết bã thường gặp ở nam nhiều hơn nữ, đặc biệt hay gặp ở tuổi dậy thì.
Điều gì gây bùng phát viêm da tiết bã
Có một số tình huống có thể gây bùng phát hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Những điều này là khác nhau đối với mỗi người.
- Căng thẳng về thể chất hoặc tinh thần khiến tình trạng bệnh của một số người trở nên tồi tệ.
- Chế độ ăn uống: thực phẩm nhiều đường, muối, dầu mỡ, gia vị cay nóng và rượu bia có thể kích thích da tiết nhiều dầu. Một số người cũng nhận thấy nhiều cơn bùng phát hơn nếu họ ăn nhiều bánh mì hoặc đường.
- Thời tiết: viêm da tiết bã nhờn thường có xu hướng bùng phát mạnh vào mùa thu – đông và giảm nhẹ vào mùa hè.
- Các yếu tố khác: thuốc men, suy giảm miễn dịch, rối loạn nội tiết tố, vệ sinh kém, nước hồ bơi,…
Hãy nhận biết các yếu tố gây bùng phát tình trạng của bạn. Hãy ghi nhớ những gì bạn đang ăn hoặc làm khi cơn bùng phát xảy ra. Những thay đổi đơn giản trong chế độ ăn uống và hành vi của bạn có thể giúp bạn kiểm soát viêm da tiết bã một cách lâu dài.
Tuy nhiên, đừng thất vọng, một khi bạn biết mình bị viêm da tiết bã, việc kiểm soát bằng phương pháp điều trị phù hợp là tương đối dễ dàng.
Các triệu chứng của gàu do viêm da tiết bã
Gàu do viêm da tiết bã khá khác biệt với các dạng gàu khác vì vảy sẽ có màu vàng. Các vảy bong ra có màu trắng hoặc hơi vàng, ẩm hoặc nhờn, và các mảnh gàu tương đối lớn trái ngược với vảy gàu nhỏ, trắng, khô mà bạn nhận được từ da đầu khô.
Như đã đề cập, viêm da tiết bã có thể biểu hiện ở bất cứ nơi nào có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, ví dụ như da đầu, trán, ngực, mũi, lông mi hoặc lưng trên của bạn. Ngoài gàu vàng đóng vảy, da của bạn thường có các mảng viêm đỏ hoặc đỏ cam trong thời gian bùng phát và có thể bị ngứa vô cùng.
Nếu bạn đã từng lo lắng về việc lây nó cho mọi người – đặc biệt là trẻ em, thì bạn có thể yên tâm, viêm da tiết bã không lây nhiễm.
Viêm da tiết bã không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng có thể ảnh hưởng đến vẻ bề ngoài và khiến bệnh nhân cảm thấy khó chịu. Đối với một số người, tình trạng này có thể gây ra trầm cảm. Nhưng điều này sẽ trôi qua nếu bạn hoàn toàn hiểu được những gì mình mắc phải và cần làm những gì để kiểm soát được tình trạng của mình.
Nếu bạn nghi ngờ mình bị viêm da tiết bã nhưng không chắc chắn, mình khuyên bạn nên đến gặp bác sĩ da liễu. Họ thường sẽ cạo một số lớp da để kiểm tra và sau đó bạn sẽ biết 100% tình trạng của mình.
Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng viêm da tiết bã, đừng lo lắng. Đó là một tình trạng vô hại và nó thường rất dễ kiểm soát.
Cơ chế để kiểm soát viêm da tiết bã
Chúng ta biết rằng viêm da tiết bã có liên quan đến một loại nấm men được gọi là nấm men Malassezia. Hiện tại, các bằng chứng y học đang áp đảo – nấm men và tình trạng bệnh có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Loại nấm men này thực sự có trên hầu hết mọi người nhưng chúng ta có thể thấy có những người bị viêm da phản ứng với nó. Cơ thể chúng ta coi nấm men là một mối đe dọa và phản ứng với mối đe dọa đó bằng cách sản xuất quá nhiều bã nhờn.
Để kiểm soát viêm da tiết bã, chúng ta có hai lựa chọn. Chúng ta có thể:
- Ngăn chặn cơ thể của chúng ta coi nấm men là một mối đe dọa
- Tạo môi trường thù địch cho nấm men
Việc ngăn cơ thể coi nấm men là một mối đe dọa hiện tại vẫn khó thực hiện. Tuy nhiên, con người đã thành công hơn trong việc tạo ra một môi trường thù địch cho nấm men. Và để làm được điều đó bạn phải:
- Ngừng cho men ăn
- Ngăn chặn nấm men hình thành màng sinh học
- Tấn công men
Ngừng cho men ăn
Nấm men là một sinh vật sống. Và giống như mọi sinh vật sống khác – nó cần ăn để tồn tại. Men Malassezia cũng không khác gì. Hiện nay, hầu hết chúng ta đã và đang sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên. Không nhiều người biết rằng có tới hơn 90% kem dưỡng ẩm có chứa dầu nuôi nấm men.
Tương tự, mình rất lo ngại khi một số người bị viêm da tiết bã bôi dầu ô liu lên da của họ. Ý định của họ là tốt – đó là một loại dầu tự nhiên tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, dầu ô liu thực sự được sử dụng để nuôi nấm trong điều kiện phòng thí nghiệm. Hóa ra, tới 85% thành phần trong dầu ô liu là một axit béo được gọi là Axit Oleic. Axit oleic thực sự là thức ăn cho nấm men Malassezia,
Trên thực tế, Malassezia tiêu thụ bất kỳ axit béo nào có độ dài chuỗi cacbon từ 11 đến 24. Nếu bạn xem qua danh sách các axit béo sau đây, chỉ có Axit Octanoic và Axit capric sẽ không nuôi được nấm men Malassezia vì chúng có độ dài chuỗi cacbon tương ứng là 8 và 10.
Bạn cần đảm bảo rằng kem dưỡng ẩm hoặc dầu dưỡng của bạn không chứa các axit béo có thể làm thức ăn cho nấm này. Nếu không, bạn đang làm nghiêm trọng hơn tình trạng viêm da tiết bã của mình.
Ngăn chặn nấm men hình thành màng sinh học
Bạn đã bao giờ thử dùng dầu gội trị gàu chưa? Bạn thấy hiệu quả rồi sau một thời gian dầu gội càng ngày càng kém hiệu quả. Lý do cho điều này là nấm men đã hình thành một màng sinh học.
Màng sinh học về cơ bản là một lớp bảo vệ mà nấm men hình thành xung quanh chính nó để bảo vệ nó khỏi thành phần hoạt tính có trong dầu gội của bạn. Dầu gội của bạn dường như ngày càng kém hiệu quả vì nấm men đang hình thành một màng sinh học mạnh xung quanh nó cho đến khi thành phần hoạt tính gần như vô dụng.
Có một số cách để xâm nhập và phá hủy lớp màng sinh học này. Ví dụ như Selenium Sulfide là một hoạt chất tuyệt vời có thể phá hủy lớp màng sinh học này.
Tiêu diệt nấm men bằng cách sử dụng một thành phần hoạt tính
Viêm da tiết bã được chứng minh một cách khoa học là có thể kiểm soát được bằng cách sử dụng các hoạt chất chống nấm. Những thành phần này sẽ giúp kiểm soát men Malassezia mà cơ thể bạn đang phản ứng.
Có một số tác nhân chống nấm thường được tìm thấy trong các phương pháp điều trị ngày nay bao gồm:
- Ketoconazole
- Ciclopirox Olamine
- Piroctone Olamine
- Selenium Sulfide
- Zinc Pyrithione
- Coal Tar
Và ít thường xuyên hơn:
- Benzalkonium Chloride
- Sulfur
- Climbazole
Tẩy tế bào chết
Tẩy da chết rất quan trọng. Các mảnh vảy có thể tạo thành một lớp bảo vệ, khiến hoạt chất khó hoạt động hơn.
Axit salicylic là một thành phần hoạt tính sẽ giúp tẩy tế bào chết trên da của bạn bằng cách làm mềm và làm sạch lớp vảy sinh ra do một đợt bùng phát hiện tại. Nó cũng sẽ giúp một hoạt chất chống nấm được liệt kê ở trên xâm nhập vào da của bạn tốt hơn. Nó thường được tìm thấy trong một số loại dầu gội kết hợp tuyệt vời (tức là dầu gội chứa sự kết hợp của các thành phần hoạt tính). Tuy nhiên, việc lạm dụng thành phần này có thể làm khô da đầu nếu sử dụng quá thường xuyên.
Các phương pháp điều trị viêm da tiết bã
Sử dụng thuốc điều trị
Nếu bạn tới gặp bác sĩ, bạn sẽ được điều trị bằng các loại thuốc giúp làm bong vảy, kháng viêm và chống độc. Ngoài ra, bác sĩ có thể kê toa thêm các loại dầu gội hoặc xà phòng dược liệu có chứa chất chống nấm (được liệt kê ở trên) để người bệnh sử dụng.
Với trường hợp nặng, bác sĩ có thể cân nhắc kết hợp cả thuốc bôi và thuốc uống.
Ánh nắng mặt trời
Nên tắm nắng 5 – 10 phút trong thời gian từ 6 – 9 giờ sáng. Tác động từ tia UVA và UVB có thể giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh, thúc đẩy tổng hợp vitamin D và tăng cường sức đề kháng cho da.
Các biện pháp tự nhiên
Nếu bị gàu do viêm da tiết bã, bạn có thể sử dụng biện pháp trị gàu tự nhiên đã được chứng minh lâm sàng. Các phương pháp này có thể giúp kiểm soát gàu một cách an toàn và đơn giản, bạn có thể áp dụng tại nhà.
LIZI đã có riêng một bài viết chi tiết về các biện pháp trị gàu tự nhiên. Trong đó chúng mình đã nêu rõ nguyên liệu cần chuẩn bị, cách áp dụng, và loại gàu mà chúng được sử dụng để điều trị, trong đó có gàu do viêm da tiết bã.
Dầu gội trị gàu
Đối với viêm da tiết bã ở da đầu, sử dụng các loại dầu gội trị gàu có chứa hoạt chất chống nấm thường được ưu tiên áp dụng, trước khi xem xét đến các biện pháp điều trị bằng thuốc kê đơn.
Các loại dầu gội trị gàu thường được phân loại theo thành phần hoạt tính mà chúng chứa:
- Pyrithione zinc (Dermazinc, Head & Shoulders, Goldwell Dualsenses Scalp Specialist, Orzen Anti Druff, Gel Davines Purifying Anti-Dandruff)
- Selenium sulfide (Selsun Blue, Davines NaturalTech Purifying)
- Ketoconazole (Nizoral A-D)
- Coal Tar (Neutrogena T/Gel, DHS Tar)
- Salicylic acid (Neutrogena T/Sal)
Nếu một loại dầu gội có tác dụng trong một thời gian và sau đó dường như mất tác dụng, hãy thử xen kẽ giữa hai hoặc nhiều loại. Đảm bảo để dầu gội đầu trên tóc theo thời gian khuyến nghị – điều này cho phép các thành phần của nó phát huy tác dụng. Có thể xoa nhẹ những loại dầu gội này lên mặt, tai và ngực rồi gội sạch hoàn toàn.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
- Tránh để bị bẩn tiếp xúc với da.
- Gội đầu đúng cách. Không dùng móng tay cào mạnh gây tổn thương da đầu khi gội đầu.
- Sử dụng các loại sữa tắm, dầu gội có thành phần dịu nhẹ, tránh các sản phẩm có chứa chất tẩy rửa mạnh.
- Thận trọng khi lựa chọn mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân. Không dùng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Tránh các sản phẩm có các chất gây dị ứng.
- Ăn uống lành mạnh, sử dụng các thực phẩm nhiều chất xơ: rau xanh, các loại đậu, củ quả tươi. Tránh các loại thực phẩm nhiều đường, dầu mỡ.
- Hạn chế dùng các chất kích thích, có cồn như thuốc lá, bia rượu.
- Tập thể dục đều đặn để tăng sức đề kháng, lưu thông máu, giúp hạn chế quá trình tăng tuyến bã nhờn.
- Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng.
Chọn dầu gội trị gàu do viêm da tiết bã
Viêm da tiết bã có thể ảnh hưởng đến chúng ta ở nhiều nơi trên cơ thể. Mình sẽ sớm có một bài viết dành riêng về kiểm soát viêm da tiết bã trên da mặt hoặc ngực.
Nhưng thông thường nhất, bạn có thể điều trị viêm da tiết bã trên da đầu – thứ gây ra tình trạng gàu khó chịu bằng cách sử dụng dầu gội trị gàu có chứa những thành phần hoạt tính chống nấm.
Các nhà sản xuất thường sẽ thêm các thành phần được biết là gây viêm da tiếp xúc vào dầu gội đầu và các phương pháp điều trị khác. Những thành phần này có thể gây ra phản ứng dị ứng hoặc kích ứng ở một số người trong chúng ta, điều này cuối cùng có thể kích hoạt sự bùng phát của viêm da tiết bã. Đúng vậy! Các phương pháp trị gàu có thể gây ra gàu. Tuy nhiên, những phản ứng này rất cá nhân. Một chất gây dị ứng thông thường có thể không ảnh hưởng gì đến bạn và ngược lại.
Ghi lại quá trình điều trị của bạn và tránh các thành phần gây ra dị ứng cho bạn.
Dưới đây là một vài lựa chọn của LIZI dành cho bạn:
Dầu gội trị gàu Davines
Dầu gội trị gàu Davines Purifying là sản phẩm chuyên trị dành cho da đầu với gàu nhờn hoặc khô. Đến từ dòng sản phẩm NaturalTech của hãng Davines – Ý. Sản phẩm này có thể điều trị gàu, viêm da tiết bã, chàm, vẩy nến hoặc thực tế là bất kỳ nguyên nhân nào nào gây ra vảy bong ra khỏi đầu của bạn. Thành phần kháng nấm và kháng khuẩn của nó làm sạch sâu và thanh lọc da đầu để chống lại các cuộc tấn công của vi sinh vật và tạo ra một môi trường lành mạnh, sạch sẽ cho sự phát triển của tóc.
Bên cạnh thành phần hoạt chất chính Selenium sulfide có tác dụng kháng nấm, nó cũng chứa Phytoceutical bồ công anh – rất giàu polyphenol chống viêm và kháng khuẩn giúp hồi sinh da đầu. Tất cả các thành phần tự nhiên, hoạt động giúp làm sạch và cân bằng mà không gây kích ứng, cho tóc và da đầu khỏe mạnh, không bong tróc.
Davines Purifying không chứa sulfate và các chất tẩy rửa mạnh, nhẹ nhàng làm sạch tóc mà không tước đi độ ẩm tự nhiên của tóc và da đầu.
Gel trị gàu Davines
Gel chống và trị gàu Purifying cũng đến từ hãng Davines, có chứa Pyrithione zinc và piroctone olamine có tác dụng chống nấm và chống khuẩn và đảm bảo hiệu quả chống, trị gàu cho tất cả da dầu có vấn đề về gàu, giúp cho da đầu sạch và khỏe mạnh.
Được thiết kế để kết hợp với dầu gội trị gàu Davines vốn chứa Selenium sulfide là thành phần hoạt chất chính, Gel trị gàu này chứa một hoạt chất khác là Pyrithione zinc sẽ hạn chế tối đa khả năng kháng hoạt chất của nấm men, tối đa hóa hiệu quả trị gàu và ngăn gàu quay lại.
Dầu gội trị gàu Orzen
Dầu gội trị gàu,vảy nến Orzen đến từ Hàn Quốc sẽ giúp bạn thoát cảnh khổ sở vì tóc đầy gàu khi vào mùa hanh khô. Là sản phẩm đặc trị (Clinic) được chiết xuất 100% từ thảo dược thiên nhiên, không dùng các thành phần hoá học* (không chất tạo màu, không hương liệu, không phân bón hoá học..) nên không gây bất kỳ tác dụng phụ nào.
Chiết xuất cây Hermo & hoạt chất Climbazole (Climbazole có hiệu quả chống lại Malassezia – được cho là nguyên nhân cơ bản của viêm da tiết bã ) sẽ loại bỏ toàn bộ gầu bám trên da đầu. Cây hoè bổ sung dưỡng chất cho da đầu để ngăn ngừa hình thành gầu, không cho gầu tái xuất hiện trở lại. Chiết xuất chè xanh sẽ bổ sung Vitamin C chống lão hoá, làm cho da đầu & lỗ chân lông sạch sẽ hạn chế gầu, vẩy nến.
Dầu gội trị gàu Goldwell Dualsenses Scalp Specialist
Dầu gội trị gàu Goldwell Dualsenses Scalp Specialist giúp điều trị gàu ngay lập tức từ lần gội đầu tiên và ngăn ngừa gàu quay trở lại. Dầu gội chống gàu này của Goldwell hoạt động với Octopirox và Zinc pyrithione để điều chỉnh chức năng da đầu, giúp giảm sự tích tụ của các tế bào da chết, diệt nấm men sinh ra gàu.
Lời kết
Viêm da tiết bã là bệnh viêm da mãn tính nhưng khá dễ kiểm soát và bạn không cần lo lắng nếu đang gặp tình trạng này. Việc điều trị viêm da tiết bã chủ yếu sử dụng các hoạt chất chống nấm đã được chứng minh lâm sàng.
Nếu bạn đang bị gàu do viêm da tiết bã trên da đầu, hãy thử sử dụng một vài loại dầu gội trị gàu đặc trị, với thành phần kháng nấm. Bạn cũng có thể sử dụng các biện pháp trị gàu tự nhiên dễ áp dụng để điều trị tình trạng này.
Khi cơn bùng phát xảy ra, hãy để ý xem liệu gần đây có sự xáo trộn trong thói quen, lối sống, những thứ bạn ăn hay sản phẩm, loại thuốc bạn sử dụng hay không. Những thay đổi đơn giản trong chế độ ăn uống và hành vi của bạn có thể giúp bạn kiểm soát viêm da tiết bã một cách lâu dài.
Nếu tình trạng nghiêm trọng, bạn nên đến gặp bác sĩ để được điều trị bằng các loại thuốc kê đơn.
